Kilka słów o tym jak wygląda egzamin teoretyczny do licencji turystycznej pilota samolotowego. Dziś odebrałem ostatni brakujący dokument, który muszę załączyć do wniosku o wydanie licencji (de facto egzamin) – zaświadczenie o ukończeniu szkolenia teoretycznego.

Celem przystąpienia do egzaminu teoretycznego należy złożyć poprawnie wypełniony wniosek o wydanie licencji wraz z następującymi załącznikami:

• orzeczenie lotniczo-lekarskie;
• dowód wniesienia opłaty lotniczej (egzamin teoretyczny do licencji turystycznej w 2012r. kosztuje 300 PLN);
• poświadczoną notarialnie kserokopię świadectwa ukończenia szkoły;
• zaświadczenie o ukończeniu szkolenia lotniczego w zakresie typu licencji lub uprawnienia o jakie ubiega się kandydat;
• Zdjęcie (licencja jest dokumentem niezawierającym zdjęcia, trafia ono do dokumentacji członka personelu lotniczego);

W praktyce do egzaminu teoretycznego można wynegocjować brak orzeczenia lotniczo-lekarskiego i świadectwa ukończenia szkoły. W takim przypadku będzie je trzeba dostarczyć przed egzaminem praktycznym. Osobiście odradzam to rozwiązanie, nie ma sensu odkładać na później.

Egzaminy teoretyczne do licencji turystycznej (PPL), zawodowej (CPL), liniowej (ATPL) oraz uprawnienia do wykonywania lotów wg wskazań przyrządów (IR) odbywają się na tej samej zasadzie. Jedyną różnicą jest język egzaminu. W Polsce licencję turystyczną można zdać tylko w języku polskim, istnieje możliwość złożenia egzaminu z podglądem pytań w języku angielskim, ale w przypadku wątpliwości wykładnię stanowi pytanie i odpowiedź w języku polskim. Pozostałe licencje i uprawnienie IR można zdać tylko po angielsku.

W zależności od typu licencji na zdanie wszystkich egzaminów jest od 12 (PPL, CPL, IR) do 18 miesięcy (ATPL), w trakcie których do egzaminów można podchodzić w nie więcej niż czterech lub sześciu sesjach (ATPL). Sesje odbywają się w każdym miesiącu z wyjątkiem sierpnia (od jakiegoś czasu ze względu na nikłe zainteresowanie złożeniem egzaminu w tym miesiącu ULC zrezygnował z organizacji sesji egzaminacyjnej w sierpniu). Do każdego przedmiotu można podchodzić maksymalnie 4 razy (w przypadku licencji turystycznej 3). Po zmianie przepisów na PART-FCL planowanej na 2013 rok niezależnie od licencji będzie obowiązywał limit czterech podejść, ale z zastrzeżeniem, że w trakcie jednej sesji egzaminacyjnej do jednego przedmiotu będzie można podejść tylko jeden raz.

Sesje egzaminacyjne trwają dwa tygodnie, przy czym należy wziąć pod uwagę, że w pierwszy poniedziałek każdej sesji nie ma możliwości zdawania egzaminów w systemie komputerowym, jest on zarezerwowany na egzaminy pisemne dla kandydatów ubiegających się o świadectwo kwalifikacji np. skoczka spadochronowego, pilota paralotni, pilota samolotu ultralekkiego itd.

Każdy kandydat po zarejestrowaniu wniosku otrzymuje konto w elektronicznym rejestrze personelu lotniczego. Identyfikatorem jest numer licencji, który się nie zmienia tzn. licencja liniowa będzie miała taki sam numer jak turystyczna, z tą różnicą, że przyrostek na końcu nazwy zamiast PPL będzie ATPL.

Identyfikator i hasło umożliwiają zalogowanie się do systemu i dokonanie rezerwacji stanowiska komputerowego na planowany czas trwania egzaminu. Nie jest to konieczne, ale gwarantuje dostępność miejsca na egzamin.

Przed wejściem do sali egzaminacyjnej dokonuje się sprawdzenia tożsamości osoby zdającej na podstawie dokumentu tożsamości ze zdjęciem, w praktyce dowodu osobistego. Przyznam, że nie interesowałem się co mają w tej sytuacji zrobić osoby nieletnie (licencję turystyczną może uzyskać nawet siedemnastolatek), ale uważam, że najwygodniej jest wyrobić czasowy (pięcioletni) dowód osobisty.

Licencja jest dokumentem bez zdjęcia, ważna jest tylko z dokumentem stwierdzającym tożsamość oraz orzeczeniem lotniczo-lekarskim. Takie też pouczenie widnieje na druku licencji. W związku z tym, że mowa jest o dokumencie tożsamości należy zwrócić uwagę, że w polskim prawie lotniczym nie jest znana definicja dokumentu tożsamości, a zatem należy rozumieć ten termin jako quasi blankietowy i odnieść się do innych aktów prawa. Tu doszedłem do wniosku, że w polskim prawodawstwie w ogóle nie jest znana definicja dokumentu tożsamości (przynajmniej ja nie znam), są jednak dwie ustawy szczegółowe, które tę kwestię regulują.

Art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 roku o dowodach osobistych stanowi, że dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, […].

Art. 4 ustawy z dnia 13 lipca 2006r. o dokumentach paszportowych stanowi z kolei, że dokument paszportowy uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadcza obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych jakie ten dokument zawiera.

Można zatem wysunąć wniosek, że pilot, nawet nieletni, powinien posiadać jeden z tych dwóch dokumentów.

Po ustaleniu tożsamości kandydat wchodzi na salę egzaminacyjną, na którą poza dokumentem tożsamości nie wolno wnosić innych urządzeń, można je zostawić w szafce depozytowej (dla ścisłości kluczyk do szafki też można wnieść). Na zajętym stanowisku komputerowym w widocznym miejscu kładzie się dokument tożsamości.

Wszelkie przybory, długopisy, ołówki, linijki, kątomierze, mapy, kartki do notatek, kalkulatory proste i naukowe, a nawet słownik języka angielskiego są dostępne dla zdających. Z sali egzaminacyjnej nie wolno wynosić żadnych notatek, zapisane kartki przed wyjściem należy zniszczyć (niszczarka jest dostępna). Na sali znajduje się kilkanaście kamer, sygnał telefonów komórkowych jest zagłuszany, a przez cały egzamin przynajmniej jedna osoba obserwuje salę egzaminacyjną przez weneckie lustro.

Sam przebieg egzaminu jest prosty, po zalogowaniu się na stanowisku komputerowym z użyciem identyfikatora i hasła (kartka z tymi danymi doklejona przez urzędnika jest również elementem dozwolonym) wybiera się przedmiot, generuje się test, pojawia się licznik pozostałego czasu. Po udzieleniu odpowiedzi na wszystkie pytania do czasu naciśnięcia przycisku zakończ lub upływu czasu można poprawiać wcześniejszy wybór. W przypadku upływu czasu lub naciśnięcia przycisku zakończ system sprawdza test i na ekranie wyświetla się wynik. Jeśli na niektóre pytania została udzielona błędna odpowiedź od momentu zakończenia egzaminu kandydat ma 10 minut na zapoznanie się z pytaniami, na które nie udzielił poprawnej odpowiedzi.

Procedura kwestionowania poprawności pytań w bazie jest bardzo długa, poświęcę jej zapewne jeden z kolejnych postów.